Ռուսաստան ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրով Ադրբեջանին Այցը երկու հիմնական նպատակ ուներ.
Նախ, Ռուսաստան և Ադրբեջան միջեւ քաղաքականքննարկել տնտեսական հարաբերությունների հետագա զարգացման հնարավորությունները.
Երկրորդ, Ղարաբաղ խնդիրը Ադրբեջան–Հայաստան առավելագույն ազդեցություն ունենալ խաղաղ բանակցություններում ստեղծված նոր իրավիճակի վրա, էլ ավելի ամրապնդել ազդեցության հնարավորությունները տարածաշրջանում։
Ռուսաստանին, որը ներկայումս ճնշված է Արեւմուտքի տնտեսական պատժամիջոցներով, որոնք օրեցօր ավելի են խստանում Ադրբեջան Կարևոր է խորացնել հարաբերությունները այն երկրների հետ, որոնք ունեն բարենպաստ հնարավորություններ։ Բաքու Այն չի միացել Արևմուտքի պատժամիջոցներին, 2022 թվականի ընթացքում ապրանքաշրջանառությունը կազմում է 700 մլն. դոլար աճող, 4 միլիարդ մոտեցավ դոլարին։ Դրանից մոտ 3 միլիարդը Ռուսաստանից է Ադրբեջանին բաժին է ընկնում արտահանմանը։
Բաքվում կայացած մամուլի ասուլիսում ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովն ասել է, որ Ադրբեջանի հետ Ռուսաստան Նրանց միջեւ հաստատվել են բարեկամական հարաբերություններ, որոնք բարձրացել են ռազմավարական գործընկերության մակարդակի։ Խոսելով ռուսերեն՝ նա նշել է, որ երկկողմ հարաբերությունների կարևոր տարրը բաց երկխոսությունն է և կողմերի միջև հուսալի հարաբերությունները.
«Ադրբեջանի եւ Ռուսաստանի միջեւ առեւտրատնտեսական համագործակցությունը կայուն եւ դրական դինամիկա ունի։ Այս համատեքստում 2022 թվականը բացառություն չէր, փոխադարձ առևտրային ցիկլում ունենք 4 միլիարդ մենք նկատեցինք 24% աճ՝ հասնելով դոլարի»։ Նա ընդգծել է, որ փոխադարձ ներդրումների ծավալը հասել է 9 միլիարդի, բացի այդ, 2,5 անգամ ավելացել է ռուսական ապրանքների տարանցումը Ադրբեջանի տարածքով։
Ինչպես երևում է, երկու երկրներն էլ գոհ են տնտեսական և առևտրային հարաբերությունների դրական դինամիկայից և մտադիր են ավելի շատ օգտագործել առկա ներուժը։
Իհարկե, Սերգեյ Լավրովն իր ժամանակի մեծ մասն անցկացրել է Բաքվում՝ քննարկելով Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակը։ Ռուս նախարարը հարցին անդրադարձել է թե՛ պատերազմից անմիջապես հետո ստորագրված եռակողմ հռչակագրի համատեքստում, թե՛ Բաքու-Մոսկվան մոտեցավ հարաբերությունների շրջանակներում. Բացի այդ, ԱդրբեջանըՀայաստան առանձին անդրադարձել է բանակցություններին և վերանայել գործընթացին Մոսկվայի մասնակցության հնարավորությունները։
Ներկայիս իրավիճակը հետևյալն է.
Ադրբեջան-Լաչին ճանապարհը, ինչպես նաև Ադրբեջան-Հայաստան ցանկանում է սահմանային հսկողության անցակետ կառուցել. Այս դեպքում էկո-գործողություն կավարտվի. Մյունխենում Նախագահ Իլհամ Ալիև հայտարարել է, որ Զանգեզուրի միջանցքի երկու ծայրերում, ինչպես նաև Լաչինի շրջանի և Հայաստանի սահմանի երկու կողմերում անցակետերի ստեղծումը. բողոք չի անում: Նիկոլ Փաշինյանը և Լաչին ճանապարհ եւ Զանգեզուրի միջանցքի առանձնացումը առաջարկ անում է. վարչապետ ասել է, որ Բաքու 10 Լաչինը նոյեմբերի իր հայտարարության մեջ ճանապարհ և դա ներառում է ճանապարհն անարգել և անվտանգ դարձնելը ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի հսկողության ներքո։
Բաքուն հույս ուներ, որ Ռուսաստանի հետ այս խնդիրը քննարկելով փոխզիջումներ կգտնվեն։ Սակայն Լավրովն այս առաջարկին պատասխանել է «ոչ»։ Նախարարը հայտարարեց, որ Լաչինի ճանապարհի ռեժիմը և դրա գործառույթը կապված են առաջին եռակողմ հռչակագրի հետ.10 նոյեմբերի 2020պետք է լիովին համահունչ լինի 2008 թվականի հայտարարությանը. «Սա նշանակում է, որ կարևոր է ապահովել քաղաքացիական և հումանիտար ապրանքների և քաղաքացիական անձանց տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով առանց բացառության։ Մենք փորձում ենք դրան հասնել մեր շփումներում, առաջին հերթին խաղաղապահ կոնտինգենտի գծով։ Այնտեղ հսկիչ անցակետեր հիմնելու պլաններ չկան։ Սակայն հնարավորություն կա տեխնիկական միջոցներով վերացնել այն կասկածը, որ միջանցքը չի գործում ըստ նշանակության։ Դրան այսօր անդրադարձանք։ Տեխնիկական մանրամասներն իրենց կարևորությամբ երկրորդական են»։
Առանց բացատրության կարելի է եզրակացնել, որ Ռուսաստանի և Հայաստանի դիրքորոշումներն այս հարցում համընկնում են։ Սակայն Մոսկվան կարող է Լաչին տանող ճանապարհին Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հետ տեխնիկական սարքավորումների միջոցով դիտարկել վերահսկողության հարցը։ Սակայն Մոսկվան դեմ է, որ Բաքուն վերահսկողության տակ վերցնի Հայաստանի հետ սահմանը: Իհարկե, այս պաշտոնը Ադրբեջան Դա ինքնիշխան իրավունքների բացահայտ անտեսում է։ Ցավոք, Ջեյհուն Բայրամովը ռուս գործընկերոջը ցույց չտվեց հանրության ակնկալած արձագանքը։ Ինչ կլինի դրանից հետո, Բաքուն կտրամադրի՞ ճանապարհային հսկողությունը՝ չնայած իր «դաշնակցի» դժգոհությանը, թե՞ էկո.գործողություն կշարունակվի, դեռ հայտնի չէ։
Մեկ այլ վիճահարույց հարց կապված է Զանգեզուրի միջանցքի հետ։ Լավրովն ասել է 10 Նոյեմբերի հայտարարությամբ կողմերը պետք է խստորեն կատարեն իրենց պարտավորությունները.
«Մենք խոսեցինք Հարավային Կովկասում տրանսպորտային և տնտեսական հարաբերությունների վերականգնման շուրջ բանակցությունների առաջընթացի մասին։ Հուսով ենք, որ մոտ ապագայում Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի փոխվարչապետները՝ որպես համապատասխան եռակողմ աշխատանքային խմբի համանախագահներ, Ադրբեջան իր հիմնական տարածքով Նախչըվան երկաթի միջև ճանապարհ նրանք կկարողանան լուծել երթուղու օգտագործման վերականգնման վերաբերյալ կոնկրետ պայմանավորվածություններ ձեռք բերելու հարցը»։
Նշենք, որ կողմերի դիրքորոշումներն այս հարցում կտրուկ տարբերվում են։ Հայաստանը հայտարարում է, որ միջանցքներ չի տրամադրելու, Ադրբեջանը միջանցքների նկատմամբ ունի ինքնիշխանության սկզբունք. առաջարկ անում է, բայց Իրավանը դեմ է, որ նույն կարգավիճակը կիրառվի Լաչինի ճանապարհի վրա։ Ռուսաստանը, մյուս կողմից, կոչ է անում եռակողմ լուծում տալ խնդրին, ինչը Երևանը մերժեց, իսկ Բաքուն չպնդեց։ Հիշեք դա ԱՄՆ և Եվրոպական Միություն աջակցում է նաև Զանգեզուրի և Լաչինի միջանցքների նկատմամբ երկու երկրների ինքնիշխան իրավունքների պահպանմանը։ Լավրովի նախաձեռնությունն այս դեպքում կարծես թե մեծապես կորցրել է իր արդիականությունը։
Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի դիրքորոշմանը Ադրբեջան-Հայաստան խաղաղ բանակցությունների վերաբերյալ, Լավրովը լուրջ մտահոգություն է հայտնել Արևմուտքի հովանու ներքո ընթացող գործընթացի առնչությամբ։ Նա ընդհանուր առմամբ դժգոհում էր Արևմուտքին մերձենալու Երևանի քաղաքականությունից.
«Եվրոպական Միություն Հայաստանի տարածք քաղաքացիական առաքելություն ուղարկելով Ադրբեջանն ու Հայաստանը չարաշահում է հարաբերությունները. Եվրոպական Միություն Հայաստանի տարածք քաղաքացիական առաքելություն ուղարկելով Ադրբեջանն ու Հայաստանը ակնհայտորեն չարաշահում է իր հարաբերությունները, ինչը կասկածի տակ է դնում խաղաղ գործընթացին ուղղված ջանքերը։
Ռուս նախարարը հետևեց Ադրբեջանն ու Հայաստանը ԱԳ նախարարների միջեւ բանակցություններ կազմակերպելու համար առաջարկ արեց. «Սակայն Մոսկվան չի պնդի այս հարցում»,- ընդգծել է Լավրովը։
Լավրովի նախաձեռնությանը Ջեյհուն Բայրամովը չի արձագանքել. Իսկ ահա Հայաստանի խորհրդարանի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը Երեւանում կոշտ խոսքեր է հնչեցրել Ռուսաստանի հասցեին.
«Արևմուտքի Մոսկվա». Հայաստան-Ադրբեջան չափազանց էմոցիոնալ և նյարդային է արձագանքում իրենց հարաբերությունները կարգավորելու նախաձեռնություններին։ Նա հավելեց, որ պաշտոնական Մոսկվան որոշակի դերակատարում ունի գործընթացներում, և դա չի կարելի հերքել. «Որովհետև տարածաշրջանում. Ռուս խաղաղապահներ կա Այդուհանդերձ, Ռուսաստանի արձագանքներն ավելի էմոցիոնալ են, քան անհրաժեշտ է»։ Ա.Սիմոնյանը գտնում է, որ ռուսական կողմի արձագանքը պետք է լինի ավելի հանգիստ ու զուսպ. «Մոսկվան պետք է հասկանա իրավիճակը։ Հայաստանն ունի իր շահերը. Այդ շահերը պետք է իրականացվեն՝ անկախ ինչ-որ մեկի ցանկությունից»։
Սիմոնյանը հայտարարեց նաև, որ Երևանը դուրս է եկել Ադրբեջանի հետ բանակցություններում խոչընդոտ հանդիսացող պայմանից.
«Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ ստորագրվելիք խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ մի շարք առաջարկների շուրջ կա կոնսենսուս։ Կարող եմ ասել, որ դրանք միջազգայնորեն ճանաչված սկզբունքներ են։ Խաղաղության պայմանագրում Ղարաբաղ Խնդրի հետ կապված կետեր չպետք է լինեն։ Հայկական կողմից վերջին առաջարկություններին Բաքվի արձագանքի մասին տեղեկություն չկա։ Սակայն հաջորդ հանդիպումը կազմակերպելու շուրջ քննարկումներ միշտ են լինում»։
Հիշեք դա Փաշինյանը Կառավարությունը պնդում էր Ադրբեջանի հետ կնքվելիք հաշտության պայմանագրում Ղարաբաղի վերաբերյալ կետ ներառել, մինչդեռ Բաքուն կտրականապես մերժեց այդ առաջարկը։
Նախարար Ջեյհուն Բայրամովը չի մեկնաբանել Սիմոնյանի հայտարարությունը, սակայն մեղադրել է Հայաստանին ապակառուցողական դիրքորոշման և խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը կանխելու մեջ։
Ջ.Բայրամովը նշել է, որ իր ռուս գործընկերոջը տեղեկացրել է խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հարցում Հայաստանի շարունակական ոչ կառուցողական դիրքորոշման մասին։ Ըստ նրա՝ Խանքենդի-Լաչին ճանապարհին բողոքի ցույցերի հիմնական պատճառը Հայաստանի կողմից եռակողմ հռչակագրի կետերի խախտումն էր, այսինքն՝ հումանիտար հարցերի հետ կապված կետերը. «Երբ բողոքի ցույցերը սկսվեցին, Հայաստանը փորձեց ամբողջ պատասխանատվությունը դնել. Ադրբեջանի և Ռուսաստանի վրա՝ հայտարարելով, որ դա կապ չունի դրա և ճանապարհային անվտանգության խնդրի հետ»։
Նախարարը նշեց, որ Հայաստանը զուգահեռաբար ակտիվորեն քարոզում է ճանապարհին տիրող իրավիճակի մասին խեղաթյուրված տեղեկատվություն և փորձում է աժիոտաժ ստեղծել այս իրավիճակի շուրջ, միևնույն ժամանակ հրաժարվում է այս հարցի շուրջ բանակցություններից. մարդասիրական հետևանքներ ղարաբաղցի հայերի համար.նա անում է ամեն ինչ, որ պատճառը չլինի. Չնայած բոլոր դժվարություններին, Ադրբեջանն այն վիճակում է, որ կարող է լիովին կատարել եռակողմ հայտարարությունները և այլ պայմանավորվածությունները»:
Այսպիսով, չի կարելի ասել, որ Ս.Լավրովի այցը հասավ դրված նպատակներին։ Նախարար Բայրամովը չի ասել, որ որպես այլընտրանք Արևմուտքի հետ համատեղ իրականացվող գործընթացին, Ռուսաստանի մասնակցությունը եռակողմ երկխոսությունը վերականգնելու ջանքեր կլինի։ Ընդ որում, Լաչինի ճանապարհին երթևեկությունը վերահսկելու ոչ մի պնդում չի եղել։ Լավրովի «ոչ»-ին ի պատասխան՝ Ջ.Բայրամովն ավելի շատ թիրախավորեց Հայաստանը և մեղադրեց ոչ կառուցողականության մեջ։
Այս այցի դրական արդյունքը կարող է լինել Լաչինի ճանապարհին Ռուսաստանի ուզած տեսքով սկաներների տեղադրումը մոտ ապագայում և էկոակցիայի ավարտը։ Արեւմուտքի կողմից ստեղծված քննարկման սեղանը մնում է առանց այլընտրանքի։ Այդ սեղանի շուրջ կկայացվեն լուրջ, ճակատագրական որոշումներ…
Տուրգուտը
The post Լավրովը դատարկաձեռն եկավ ու վերադարձավ… appeared first on 24 ժամ.
(function(d, s, id){ var js, fjs = d.getElementsByTagName(s)[0]; if (d.getElementById(id)) return; js = d.createElement(s); js.id = id; js.src = “//connect.facebook.net/az/sdk.js#xfbml=1&version=v3.2”; fjs.parentNode.insertBefore(js, fjs); }(document, ‘script’, ‘facebook-jssdk’));
Վերջին նորություններ
