Հաջորդ վերլուծական սյուժեն պատրաստվել է «Արևմտյան Ադրբեջանի խրոնիկա» նախագծի շրջանակներում։
«Report»-ը տեղեկացնում է, որ սյուժետում Երևանում կայացած ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի նստաշրջանի բացման արարողության ժամանակ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կրկին հանդես է եկել Արևմտյան Ադրբեջանի վերաբերյալ իր պնդումներով։
Հաղորդվում է, որ նրա պնդմամբ՝ «Հայաստանի տարածքը պաշտոնապես «Արևմտյան Ադրբեջան» անվանող Ադրբեջանը կասկածելի է թվում և տպավորություն է ստեղծում, թե պաշտոնական Բաքուն պատրաստվում է Հայաստանի դեմ նոր ռազմական գործողությունների։ «Հայաստանի դեմ ռազմական ագրեսիան խաղաղության օրակարգի առաջխաղացման գլխավոր խոչընդոտներից է».
Նշվում է, որ Հայաստանի հակասական դիրքորոշումն այլեւս այնքան էլ զարմանալի չէ, քանի որ 44-օրյա պատերազմից հետո պաշտոնական Երեւանի հիմնական խնդիրն էր ոչնչացնել տարածաշրջանում խաղաղության հեռանկարը եւ իրականացնել տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական խաղացողների ծրագրերը։ Այս տեսանկյունից կարելի է անտեսել Փաշինյանի հիմար հայտարարությունը։ Սակայն այն նենգ խաղը, որի հիմքում ընկած է Հայաստանի վարչապետի քարոզարշավի նման պնդումը, թե «Ադրբեջանը հարձակվելու է», կապված է արևմտյան ադրբեջանցիների հայրենի օջախներ վերադառնալու խնդրի հետ, անտեսելու գործոն չէ: Գործընթացների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ Հայաստանը փորձում է խեղաթյուրել Արևմտյան ադրբեջանական համայնքի գործունեությունը, և ընդհանրապես մեր հայրենակիցների՝ հայրենիք վերադառնալու իրավունքները։ Ամենավտանգավոր կետը դա Հարավային Կովկասում նոր էսկալացիայի պլանների մեջ ներառելու փորձն է։
Ընդգծվում է, որ Հայաստանը չի ցանկանում ընդունել իրականությունը և տարբեր պատրվակներով խոչընդոտներ է ստեղծում խաղաղության օրակարգի համար. Ադրբեջանցիները դեպի Արևմտյան Ադրբեջան՝ հետին պլան դնելով խաղաղության օրակարգը. Արևմտյան ճակատը մտադիր է ամրապնդվել Հայաստանի վրա տարածաշրջանում և ճնշել Ռուսաստանին Հարավային Կովկասում։ «Այժմ Հայաստանն իր հակաադրբեջանական արշավի մեջ ներառում է «Արևմտյան Ադրբեջան» տերմինը՝ դրանով իսկ ստեղծելով նոր հղման կետ՝ խեղաթյուրելով Արևմտյան Ադրբեջան համայնքի գործունեությունը և փորձելով արևմտյան ադրբեջանցիների՝ իրենց տները վերադառնալու իրավունքը դնել արևմտյան Ադրբեջանում։ ֆոն»:
Վերջում նշվում է, որ Հայաստանը պարտավոր է կատարել արևմտյան ադրբեջանցիների իրավունքները, դա պահանջում են միջազգային կոնվենցիաները, և չնայած պաշտոնական Երևանի բոլոր նենգ խաղերին, արևմտյան ադրբեջանցիների՝ իրենց տները վերադառնալու իրավունքը լինելու է. «Մերժելով երկխոսությունը՝ Հայաստանը վտանգի տակ է դնում տարածաշրջանային խաղաղությունը և դառնում աշխարհաքաղաքական ուժերի հարթակ, իսկ նրա քաղաքականությունն առաջին հերթին կասկածի տակ է դնում այս երկրի գոյությունը։ Որովհետև փոքր ու թույլ Հայաստանը «մեծ խաղալու» շանս չունի, և ոչ Ռուսաստանը, ոչ Իրանը չեն ընդունի պաշտոնական Երևանի «սիրախաղը» իրենց սահմաններում գտնվող մրցակիցների հետ։ Այս սցենարում Հայաստանի բաժանումը հատվածների կարող է անխուսափելի լինել։ Նման հեռանկարում Ադրբեջանը լինելու է մասնատված Հայաստանի հիմնական բաժնետերերից մեկը, ինչի պատմական և իրավական իրավունքը մենք ունենք։ Այս դեպքում արևմտյան ադրբեջանցիների համար հայրենիք վերադառնալու համար որևէ խոչընդոտ չի լինի։ Հիմա ընտրությունը Հայաստանինն է…»:
Հիշեցնենք, որ «Արևմտյան Ադրբեջանի տարեգրություն» նախագծի նպատակն է պահպանել և հանրահռչակել մեր պատմական և հնագույն հողերի անվանումը, ինչպես նաև հայերի կողմից ադրբեջանցիների տեղահանումը, տեղանուններ, որոնք գոյություն են ունեցել այդ տարածքներում, բայց դրանց անվանումները եղել են. ջնջված, ստորգետնյա և մակերևութային նյութական մշակույթի անհամար օրինակներ՝ հնագույն բնակավայրեր, նեկրոպոլիսներ, թմբեր, ամրոց, պալատ և ամրակայման մնացորդներ, քարավանատներ, կամուրջներ, դամբարաններ, խաչքարեր, ձիերի և խոյի արձաններ, տաճար, եկեղեցի, մզկիթ, դահիճներ և օջախներ, և համաշխարհային հանրությանը փոխանցելով այն փաստերը, որոնք հաստատում են, որ տարածքը զուտ օղուզ-թուրքական բնակավայր է։
Նաև այն, ինչ ասաց նախագահ Իլհամ Ալիևը Արևմտյան Ադրբեջանի մասին. «20-րդ դարի սկզբի քարտեզը ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս, որ Արևմտյան Ադրբեջանը Ադրբեջանի պատմական հողն է, քաղաքների և գյուղերի անունները ադրբեջանական ծագում ունեն, և մենք շատ լավ գիտենք. որ ադրբեջանական ժողովուրդը պատմության ընթացքում ապրել է այսօրվա Հայաստանի տարածքում։ Հիմա հիմնական խնդիրն այն է, որ դրա մասին իմանա նաև համաշխարհային հանրությունը»,- իր կարծիքի հիման վրա Արևմտյան Ադրբեջան համայնքի պատրաստած վերադարձի հայեցակարգից բխող խնդիրների առաջմղումն է։
Բացի այդ, այն պետք է լուսավորի պատմաբանների և հետազոտողների մտքերը Արևմտյան Ադրբեջանի մասին, տեղահանված մարդկանց կյանքի պատմությունը:
Սյուժեն կհեռարձակվի նոյեմբերի 23-ին՝ ժամը 19:30-ին, Բաքվի հեռուստատեսության եթերում և YouTube-ի ալիքով՝ բ.գ.թ. Էլչին Ալիբեյլիի շնորհանդեսինուղղագրված.
Աղբյուր.Հաշվետվություն
