Բաքու/04.01.24/Թուրան. Թեև հայ-ադրբեջանական հակամարտությունն այս պահին ավարտվել է, սակայն ռիսկերը դեռ պահպանվում են. Այս մասին ասվում է Միջազգային ճգնաժամային խմբի «10 հակամարտություն, որը պետք է դիտել 2024 թվականին» զեկույցում։ Զեկույցում խոսվում է աշխարհում առկա պատերազմների և ավարտվող հակամարտությունների մասին։
«Աշխարհում կռիվներին վերջ տալու դիվանագիտական ջանքերը ձախողվում են։ Ավելի շատ առաջնորդներ իրենց նպատակներն են հետապնդում ռազմական ճանապարհով: Նրանք հավատում են, որ կարող են հաղթահարել դա»,- նշվում է փաստաթղթում։
Զեկույցի Հայաստան-Ադրբեջան բաժնում նշվում է, որ անցյալ տարի Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի օպերացիայի արդյունքում նրա գրեթե բոլոր բնակիչները՝ ավելի քան 100 հազար մարդ, հեռացել են։
«Այս տարի հարցն այն է, թե արդյո՞ք Ադրբեջանը ավելի առաջ կգնա, թե՞ Ադրբեջանն ու Հայաստանը վերջապես կգտնեն խաղաղության ճանապարհ, եթե նույնիսկ 2023 թվականի վերջին բանակցությունները որոշակի առաջընթաց գրանցեն։ «
2020 թվականի պատերազմի ավարտից մինչև 2021 թվականի սեպտեմբերյան ադրբեջանական հարձակման միջև ընկած ժամանակահատվածում սահմանային բախումներն ավելի մահացու են եղել, քան Ղարաբաղի հետ կապված բախումները։ Ավելի կարևոր է, որ Ադրբեջանը ցանկանում է ցամաքային միջանցք բացել դեպի Նախիջևան՝ ադրբեջանական անկլավը հարավ-արևմտյան Հայաստանում, որը սահմանակից է Թուրքիային և Իրանին:
Այս ճանապարհը կհեշտացնի առևտուրը Թուրքիայի հետ, բայց կշրջանցի Իրանը, ինչին Թեհրանը դեմ է: Դա կարող է նաև օգնել Ռուսաստանին խուսափել պատժամիջոցներից, թեև դա արդեն տեղի է ունենում գոյություն ունեցող տարանցիկ կետերի միջոցով: «Արդեն 2022 թվականի սեպտեմբերին ադրբեջանական զորքերը առաջ են անցել Հայաստանի ներքին տարածքներ».
«Դեկտեմբերի համաձայնագիրը, որը ձեռք է բերվել առանց երրորդ կողմերի մասնակցության, նախատեսում էր ռազմագերիների փոխանակում, հավատարիմ էր հարաբերությունների կարգավորմանը և ներառում էր Հայաստանի աջակցությունը 2024 թվականին կլիմայի համաշխարհային գագաթնաժողովը COP29-ը ընդունելու Ադրբեջանի հայտին։ Բաքուն և Երևանը հայտարարեցին, որ շարունակելու են բանակցությունները և սպասում են։ Չնայած միջանցքային հարցերը մնում են, բայց շուտով կարելի է համաձայնություն ձեռք բերել»։
«Սակայն դժվար է պատկերացնել, որ դա տեղի կունենա մեկ տարում, երբ Բաքուն կարող է ընդունել կլիմայական գլոբալ գագաթնաժողովը»,- ասվում է զեկույցում։-03-
