Փաշինյանը Ալիեւի վերջին ելույթն անվանեց հարված խաղաղ գործընթացին

Վարչապետը կոչ է արել Ադրբեջանին ստորագրել «Սպառազինությունների վերահսկման համաձայնագիրը»։

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տեղական հեռուստաընկերություններին տված հարցազրույցում Ադրբեջանի ղեկավար Իլհամ Ալիևի արտահայտած տեսակետները լուրջ հարված է համարել խաղաղ գործընթացին։

Այս մասին վարչապետը խոսել է հունվարի 13-ին Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստում։

Նախագահ Իլհամ Ալիևը հունվարի 10-ին տեղական հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում ասել է, որ սկզբունքորեն խաղաղ համաձայնագիրը կարող է պարունակել սահմանազատման և սահմանազատման հետ կապված ցանկացած կետ.

«Սակայն եթե սպասենք սահմանազատմանը և հետաձգենք խաղաղության պայմանագիրը, ապա խաղաղության պայմանագիրը կարող է չստորագրվել նույնիսկ 30 տարի անց։ Որովհետև մենք բազմիցս ասել ենք, որ մեր բարեկամ և հարեւան Վրաստանի հետ սահմանազատումը դեռ չի ավարտվել։ Սահմանի միայն 70 տոկոսն է բացահայտվել և հաստատվել։ Ռուսաստանի հետ մեր սահմանազատման գործընթացը տեւել է 20 տարի, այն ստորագրվել է միայն 2012 թվականին, մինչ այժմ անցել է 13 տարի։ Այդ բոլոր սյուներն ու ցուցանակները դեռ չեն դրվել, սահմանազատումը դեռ ավարտված չէ։ Հետեւաբար, եթե այս երկու թեմաները խառնենք, ապա խաղաղության պայմանագիրը կերկարաձգվի, գուցե 30, 50 տարի հետո։ Մենք կարծում ենք, որ խաղաղության պայմանագիրը պետք է կնքվի որքան հնարավոր է շուտ լավ».

Ըստ Փաշինյանի՝ իրենք մի քանի անգամ հստակ և հաստատապես պայմանավորվել են, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղությունը, ներառյալ սահմանների սահմանազատումը և սահմանազատումը, պետք է հիմնված լինի 1991 թվականի դեկտեմբերի Ալմաթիի հռչակագրի վրա.

«Հայաստանն ու Ադրբեջանը միմյանց տարածքային ամբողջականությունն այնպես են հասկանում, որ Հայաստանի տարածքը նույնն է, ինչ Հայկական ԽՍՀ տարածքը, իսկ Ադրբեջանի տարածքը նույնն է, ինչ Ադրբեջանական ԽՍՀ տարածքը։ Ալմաթիի հռչակագրում հենց սա է ասվում՝ Խորհրդային Միությունը փլուզվեց, պետություններն իրենց տարածքներում անկախացան, խորհրդային պետությունների միջև վարչական սահմանները դարձան պետական ​​սահմաններ։ Սա նշանակում է, որ սահմանազատման գործընթացը ոչ թե սահման ստեղծելու, այլ 1991 թվականի Ալմաթիի հռչակագրի համաձայն գոյություն ունեցող սահմանների վերականգնման մասին է»:

«Ինչո՞ւ եմ ես հարված համարում Ադրբեջանի վերջին հայտարարությունները։ Որովհետև այն, ինչ ասում են ամենաբարձր մակարդակով, ուղղակիորեն հակասում է այս տրամաբանությանը և այս համաձայնագրին։ Թեեւ ներկայումս Ադրբեջանում ընտրական շրջան է, սակայն սա շատ կարեւոր նրբերանգ է, որը պետք է հստակեցվի։ Կարծում եմ, որ այս հայտարարությունների գործնական քաղաքական իմաստը պետք է հստակեցվի»։ Նիկոլ Փաշինյանը հավելեց արեց.

Հայաստանի վարչապետը Ադրբեջանին հրավիրել է ստորագրել սպառազինությունների վերահսկման համաձայնագիրը.

«Առաջարկում ենք անվտանգության ապահովման և հակամարտության ռիսկը չեզոքացնելու համար հայելային սկզբունքի հիման վրա զորքերը դուրս բերել Ալմաթիի հռչակագրով սահմանված սահմանային գծից, սակայն Ադրբեջանը մերժում է դա։ Մենք ասում ենք՝ սահմանազատենք սահմանամերձ շրջանները, Ադրբեջանը մերժում է սա անում է».

Նա պնդեց, որ հակառակ պայմանավորվածություններին, Ադրբեջանը փորձում է տարածքային պահանջներ ներկայացնել Հայաստանին.

«Սա բացարձակապես անընդունելի է».

Նիկոլ Փաշինյանը նաև մեկնաբանել է Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ Իլհամ Ալիևի հայտարարությունը.

«Փորձ է արվում Հայաստանի տարածքի հետ կապված «միջանցքային տրամաբանություն» ձեւավորել։ Երբ շեշտում են, որ դրանք հավակնություններ են Հայաստանի տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության նկատմամբ, ասում են. «Սա միջազգային ելույթ է»։ Այս բառախաղերից դուրս գալու համար մենք ասում ենք, որ պատրաստ ենք այդ կապն ապահովել երկու կողմից՝ երկաթուղային և ավտոմոբիլային տրանսպորտով, նույն պայմաններով, ինչ Իրանն ապահովում է Նախիջևանի և մնացած Ադրբեջանի միջև կապը։ Ադրբեջանը «միջանցքային տրամաբանություն» ձևավորելիս վկայակոչում է նաև 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարությունը։ Բայց փաստորեն այս եռակողմ հռչակագրի ստորագրման պահից մինչեւ 2023 թվականի սեպտեմբեր երկու կողմերն էլ ցույց տվեցին, որ իրենց համար այդ փաստաթուղթն այլեւս գոյություն չունի։ Այսինքն՝ Լեռնային Ղարաբաղում, այդ թվում՝ Ռուսաստանի մասնակցությամբ իրականացվող գործողությունները, որ այդ փաստաթուղթն այլեւս գոյություն չունի. ապացույց է».

Հակամարտության համառոտ տարեգրություն

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հակամարտությունը սկսվել է 1988թ.

2020 թվականի սեպտեմբերին, երկարաժամկետ զինադադարից հետո, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև 44-օրյա Երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմը բռնկվեց։

Ադրբեջանը վերականգնել է վերահսկողությունը Ղարաբաղի մի մասի և հարակից 7 շրջանների նկատմամբ։

2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը լոկալ ռազմական գործողություն է իրականացրել Ղարաբաղում։

Սեպտեմբերի 28-ին անջատողական «Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) նախագահ Սամվել Շահրամանյանը հրամանագիր է ստորագրել «Հանրապետության» լուծարման մասին։

Նա հրամանագիրը կապեց 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ից հետո ստեղծված իրավիճակի հետ։

Նախագահ Իլհամ Ալիևը հոկտեմբերի 15-ին այցելել է Խանքենդի քաղաք։

Նախագահը Խանքենդիում բարձրացրել է Ադրբեջանի դրոշը և ելույթ ունեցել։

Իր ելույթում նա ասել է, որ Ադրբեջանը լիովին վերականգնել է իր ինքնիշխանությունը, ղարաբաղյան խնդիրն ավարտված է, հակամարտությունն ավարտվել է։

Սակայն Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագիրը դեռ չի ստորագրվել։