«Հոկտեմբերի 7-ից հարվածային ալիքն անմիջապես հարվածեց Իսրայել պետությանը»,- ասել է Միխալ Քոհենը։ Ռաշի հիմնադրամ. «Քաղաքացիական հասարակությունը սոցիալական աղետը կառավարելու համար առաջին ամսում գործում էր աննախադեպ վակուումում։
Կոտորածից հետո Իսրայելում անթիվ ՀԿ-ներ սկսեցին աշխատել տարհանվածներին օգնելու համար, սակայն քչերն էին համապատասխան սարքավորումներով զբաղվել սոցիալական ճգնաժամի դեմ: Ռաշի հիմնադրամ. Հիմնադրամը, որը հիմնադրվել է 1984 թվականին, նպաստում է սոցիալական շարժունակությանը և հավասար հնարավորություններին Իսրայելի աշխարհասոցիալական ծայրամասում՝ կենտրոնանալով օրորոցից մինչև կարիերա կրթության, զբաղվածության և սոցիալական բարեկեցության համակարգերի վրա: Ռաշին ունի «կոշիկներ գետնի վրա» ութ փոխկապակցված ոչ առևտրային կազմակերպությունների միջոցով, որոնք հնարավորություններ են ստեղծում Իսրայելի ծայրամասում ապրողների համար: Այն ունի նաև գործընկերներ ամբողջ աշխարհից, որոնք համագործակցում են հիմնադրամի հետ։
«Ռաշի» հիմնադրամի խորհրդի անդամ Ելենա Գաբայը նշում է.«Բարեգործությունը կարևոր դեր է խաղում հասարակության մեջ, հատկապես ճգնաժամի ժամանակ։ Այս պատերազմի ընթացքում Ռաշին առաջին կազմակերպություններից մեկն էր, որն աջակցեց Իսրայելին իր ամենամութ ժամերին՝ տարհանվածներին բերելով ճկուն և արդյունավետ լուծումներ»:
Պատերազմի սկսվելուց երեք օր անց Քոհենը և Ռաշի հիմնադրամի իր թիմը մեկնեցին Մեռյալ ծով և այցելեցին հարավից տարհանվածներին: «Այն ժամանակ քաոսի զգացում կար, քանի որ ոչ ոք չէր ղեկավարում», – հիշում է Քոհենը: Տարհանվածներին բերել են հյուրանոցներ, իսկ նախասրահում վազող երեխաները փախստականների նման են եղել»։
Հիմնադրամում աշխատող տարհանվածներից մեկը հորդորել է Ռաշիին կառուցվածքային ծրագիր ստեղծել տարբեր հյուրանոցներում հանգստացող երեխաների համար։ Քոհենը և նրա անձնակազմը անմիջապես սկսեցին կազմակերպված արձագանքել երեխաներին: Օրինակ, Նևո հյուրանոցում, որտեղ տեղավորված էին Կիբուց Սաադից տարհանվածները, Ռաշին օգնեց երեխաների համար դպրոց հիմնել: Ռաշիից կամավորների օգնությամբ դպրոցն արագ կազմակերպվեց, և կիբուցցիներն իրենք սկսեցին ղեկավարել դպրոցը: Կրթական կենտրոններ են ստեղծվել նաև այլ վայրերում՝ Էյլաթում, Տիբերիայում և Նոֆ Հագալիլում։
Իր մասնաճյուղերի միջոցով Ռաշին պատերազմի սկզբից ի վեր տեղակայել է 2500 կամավորների՝ օգնելու Հարավային և Հյուսիսային Իսրայելից տարհանվածներին: Քոհենը բացատրում է, որ հիմնադրամը համագործակցում է քաղաքապետարանների հետ, որոնք ստիպված են տարհանել իրենց բնակիչներին իրենց տներից, ինչպես նաև այն քաղաքապետարանների հետ, որոնք հյուրընկալում են տարհանվածներին: Սա ներառում է Sderot, Ofakim, Netivot, Kiryat Shmona, Nof Hagalil և Eilat:
«Մենք քաղաքապետարաններից խնդրեցինք, թե ինչ է նրանց անհրաժեշտ, ոչ թե այն, ինչ մենք ուզում էինք տալ նրանց, այլ այն, ինչ նրանք ուզում էին», – ասում է Քոհենը: «Դա նաև ցույց է տալիս Ռաշի հիմնադրամի յուրահատուկ բնույթը: «Մենք քաղաքապետարանների հետ աշխատելու տասնամյա փորձ ունենք, ոչ միայն արտակարգ իրավիճակների ժամանակ»:
Քոհենը բացատրում է, որ Ռաշի հիմնադրամն այժմ աշխատում է Իսրայելի ծայրամասային համայնքների հետ երկարաժամկետ ծրագրերի վրա և օգտագործում է իր փորձը առաջիկա երեք տարիների ռազմավարական ծրագրեր մշակելու համար: «Մենք բերում ենք միջոցներ, գործընկերներ և գիտելիք»,- ասում է նա։ «Մենք նրանց չենք ասում, թե ինչ է պետք: Նրանց հետ միասին կառուցում ենք ուրվագծերը, որոնք պետք է հարմարեցվեն իրենց կարիքներին։ Կարևոր է նաև, որ այն չհամընկնի գոյություն ունեցող այլ ներդրումների և նախագծերի հետ»: Պատերազմից տուժած համայնքները Ռաշիի օգնությունը խնդրեցին չորս հիմնական ոլորտներում. զբաղվածություն և տնտեսական զարգացում; տեղական ղեկավարության ամրապնդում; և բարձրացնել համայնքի ճկունությունը:
Կրթության Ռաշի հիմնադրամը աշխատում է ինտեգրելու ֆորմալ կրթությունը փորձառական ուսուցման հետ և խթանելու 21-րդ դարում հաջողության հասնելու համար անհրաժեշտ գերազանցությունն ու հմտությունները:
Քոենն ասում է, որ փորձառական կրթական ծրագրերը կօգնեն պատերազմին տուժած ուսանողներին բուժել և զարգացնել ճկունություն: Դեռահասները նախընտրում են խմբային սեանսները, քան անհատական թերապիան, բացատրում է նա, և այդ պատճառով Ռաշին զարգացնում է խմբային գործունեությունը սեմինարի ոճի ձևաչափով: Քոհենը, ով չորս տարի աշխատել է կրթության նախարարության գլխավոր տնօրենի պաշտոնում, ասում է, որ պատերազմից հետո Իսրայելի երիտասարդության զարգացումը և դրա հետևանքով առաջացած տրավմաները կլինեն առաջիկա տարիներին Իսրայելի առջև ծառացած գլխավոր մարտահրավերներից մեկը:
Քոհենի կողմից բերված մեկ այլ օրինակ է Օֆակիմում ստեղծված Ռաշի հիմնադրամի հետ համատեղ ստեղծված «քաղաքներ» ծրագիրը, որտեղ քաղաքի յուրաքանչյուր աշակերտ առնվազն շաբաթը մեկ անգամ դպրոցական ժամերին մասնակցում է սպորտի, երաժշտության, արվեստի և այլ ոլորտների արտադասարանական գործունեությանը: Այս գործողությունները ուժեղացնում են նրանց անհատական կարողությունները՝ միաժամանակ սոցիալական և բուժական աջակցություն ցուցաբերելով խմբային աշխատանքի միջոցով: Նրանք թույլ են տալիս ուսանողներին լինել նմանատիպ փորձառություններ ունեցող հասակակիցների հետ և միասին խոսել դրանց մասին:
Ռաշի հիմնադրամը նախատեսում է ընդլայնել այս փորձնական գործունեությունը երկրի հարավում և հյուսիսում գտնվող վեց համայնքներում՝ հասնելով 15,000-20,000 երեխաների և երիտասարդների:
Օրինակ, թե ինչպես են հատվում ֆորմալ և ոչ ֆորմալ կրթությունը այս դժվարին ժամանակաշրջանում, շարունակում է Քոհենը, կապված է ավագ դպրոցներում տրվող բագրուտի հետ։ Նա բացատրում է, որ Օֆակիմում այն ուսանողները, ովքեր պատերազմի պատճառով չէին կարողանում սովորել տարվա մեծ մասը, իրենց հարմարավետ չէին զգում դասի գնալու՝ քննությանը պատրաստվելու համար: Ի պատասխան՝ Rashi Foundation-ը և նրա գործընկեր Cisco Israel-ը ստեղծեցին Magnit կոչվող եզակի երիտասարդական կենտրոն, որտեղ ուսանողները կարող են սովորել ոչ պաշտոնական մթնոլորտում՝ պատրաստվելով ընդունելության պաշտոնական քննություններին:
Պատերազմից տուժած համայնքները, ասում է նա, պետք է տեղյակ լինեն իրենց բնակիչների, այդ թվում՝ երեխաների, երիտասարդների և երիտասարդների կրած տրավմայի մասին: «Հասարակության ողջ մտածողությունը հիմա պետք է արձագանքի հետտրավմայի»,- ասաց նա։
Պատերազմն ուղղակիորեն ազդեց Ռաշիի ուշադրության երկրորդ ոլորտի վրա՝ զբաղվածության և տնտեսական զարգացման վրա: Հոկտեմբերի 7-ից շատ բնակիչներ ստիպված են եղել թողնել աշխատանքը կամ չվճարվող արձակուրդ գնալ, բիզնեսները փակվել են, ընկերությունները կրճատել են աշխատողներին: Կարիք կա ստեղծել որակյալ զբաղվածության խթանման ծրագիր՝ ապահովելու բնակիչների վերաինտեգրումն աշխատաշուկա:
Այս կարիքը բավարարելու համար Ռաշի հիմնադրամը նախագծում է 25-35 տարեկանների համար տեղավորման վրա հիմնված ուսուցման, ինչպես նաև մասնագիտական կողմնորոշման և թվային և այլ աշխատանքային հմտությունների կատարելագործման համակարգ: Բացի այդ, այն խրախուսում է գործատուների հետ համագործակցությունը՝ տնտեսական զարգացման խթանող կարիերայի հնարավորություններ ստեղծելու համար:
Քոհենը բացատրում է, որ Իսրայելի ծայրամասում գտնվող պատերազմից տուժած համայնքներն այլևս չեն օգտագործում «վերականգնում» տերմինը, փոխարենը կենտրոնանում են իրենց աճի ավելացման վրա: «Մենք խոսում ենք այս բաների մասին,- ասում է Քոհենը,- որովհետև քաղաքապետարանները հենց դա են մտածում: Նրանք հասկանում են, որ իրենց քաղաքները պետք է ավելի գրավիչ լինեն, քան հոկտեմբերի 7-ից առաջ, որպեսզի տարհանվածները վերադառնան։ . Համայնքապետարաններն ասում են մեզ, որ չեն կարող վերադառնալ այնտեղ, որտեղ նախկինում էին, այլ ավելի շուտ, «մենք պետք է ավելի պատասխանատու լինենք մեր բնակիչներին և ստեղծենք ավելի բովանդակալից զբաղվածության հնարավորություններ»:
Քոհենն ասում է, որ պատերազմական գոտիների համայնքները հասկացել են, որ պետք է նախաձեռնեն: «Նրանք հասկանում են, որ այսուհետ հենց իրենք պետք է պատասխանատվություն կրեն իրենց բնակիչների և իրենց քաղաքների համար, ինչպես եղել են ջարդերից հետո»։
Վերջապես, ավելացնում է Քոհենը, Ռաշի հիմնադրամն աշխատում է ուժեղացնել տեղական ղեկավարությունը Իսրայելի ծայրամասային համայնքներում, ինչը կարևոր է նրանց համար արդյունավետ, ինքնակայուն և ներսից աճելու համար: Նա մատնանշում է Սդերոտը որպես հիանալի տեղական ղեկավարություն ունեցող քաղաքի օրինակ, որը կարողանում է աջակցել իր բնակիչներին՝ և՛ տարհանվածների ճնշող մեծամասնությանը, և՛ նրանց, ովքեր ընտրում են մնալ քաղաքում: «Վերջին հինգ տարիների ընթացքում մենք ինտենսիվ աշխատում ենք Սդերոտում», – ասաց նա՝ հավելելով, որ «հստակ է, որ պրոֆեսիոնալ ղեկավարությունն իր քաղաքացիներին ավելի լավ ծառայություններ է մատուցում առօրյա կյանքում, ինչպես նաև արտակարգ իրավիճակներում, ինչպիսիք են պատերազմական ժամանակները»։
Քոհենն ասում է, որ պատերազմը ընդմիշտ փոխեց, թե ինչպես կգործեն Իսրայելի ծայրամասային համայնքները: «Ինչպես նրանք գլուխ կհանեն, կախված կլինի նրանց ուժերից։ Նրանք ավելի ուժեղ ղեկավարություն կզարգացնեն և կասեն՝ «եթե մենք տեր կանգնենք մեզ, ո՞վ կանի»: Նրանք պետք է լինեն ինքնավստահ, ներդրումներ կատարեն աճի, առաջնորդության և զարգացման մեջ և ստանձնեն իրենց կյանքի բոլոր ոլորտները: Այժմ նրանք խոսում են մարզային զբաղվածության զարգացման մասին, որպեսզի գայթակղեն իրենց բնակչությանը մնալ: Նրանք ստեղծելու են առաջընթացի սեփական տնտեսական կենտրոնները, ղեկավարելու են և այլևս չեն վերահսկվելու ուրիշների կողմից»։
Քոհենը վերագրում է Ռաշիի գործընկերներին, որոնք հնարավորություն են տվել ստեղծել և ընդլայնել հիմնադրամի գործունեությունը: Առաջ շարժվելով, նա հաստատում է, որ Ռաշին, իր գործընկերների հետ միասին, կշարունակի մեծացնել իր աշխատանքի շրջանակն ու մասշտաբը Իսրայելի ծայրամասում վերականգնումը, ճկունությունը և աճը խթանելու համար:
Այս հոդվածը մշակվել է Ռաշի հիմնադրամի հետ համատեղ:
