Ռուբինյանի վեճը Հաջիևի հետ Անթալիայում հաստատում է, որ Բաքվի և Երևանի միջև առկա են լուրջ տարաձայնություններ.

Ուրբաթ օրը՝ մարտի 1-ին, Թուրքիայի Անթալիա քաղաքում բացվել է Անթալիայի դիվանագիտական ​​ֆորումը։ Հայաստանի խորհրդարանի փոխխոսնակ Ռուբեն Ռուբինյանը և Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը ելույթ են ունեցել «Խաղաղություն, զարգացում և փոխկապակցվածություն Հարավային Կովկասում» թեմայով քննարկմանը։

Մոդերատորը բանախոսներին դիմեց հետևյալ հարցով. Մյունխենում երկու երկրների ղեկավարների և Բեռլինում արտաքին գործերի ղեկավարների վերջին հանդիպումներից հետո ի՞նչ փուլում են Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության համաձայնագրի շուրջ բանակցությունները։

Հարցին ի պատասխան՝ Ռուբինյանն ասաց, որ Հայաստանը պատրաստ է խաղաղության և անում է հնարավորը խաղաղության պայմանագրում համաձայնեցված սկզբունքները հաստատելու համար։ Համաձայն Ալմաթիի հռչակագրի՝ խաղաղության համաձայնագիրը պետք է հիմնված լինի Հայաստանի և Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման և դրա հիման վրա սահմանների սահմանազատման և սահմանազատման սկզբունքների վրա։ Հայաստանը նաև աջակցում է ինքնիշխանության, իրավասության, իրավահավասարության և փոխադարձության սկզբունքների հարգման վրա հիմնված տարածաշրջանային հաղորդակցությունների բացմանը։

Երեւանի դիրքորոշումն այն է, որ Հայաստանը տարածքային պահանջներ չունի Ադրբեջանից. Խաղաղության պայմանագրի նախագծում կա 2 համաձայնեցված դրույթ, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը և չունեն տարածքային պահանջներ միմյանց նկատմամբ և չեն ունենա ապագայում։

Իր հերթին, Հիքմաթ Հաջիևն ասել է, որ խաղաղության պայմանագիրը պետք է իրական բովանդակություն ունենա և կնքվի Բաքվի և Երևանի, այլ ոչ թե Բրյուսելի և Փարիզի միջև։ Խաղաղության պայմանագիրը պետք է վավեր լինի, և այս առումով Ադրբեջանը հարցեր ունի։ Հայաստանի սահմանադրությունը դեռևս պարունակում է տարածքային պահանջներ Ադրբեջանի դեմ և կոչ է անում միավորվել Ղարաբաղին («միացում»): Սա հակասում է նաև Ալմաթիի հռչակագրին, որին վկայակոչում է Երևանը։

Բացի այդ, հարավկովկասյան տարածաշրջանում տեղի են ունենում «աշխարհաքաղաքական ինտրիգներ», որոնք միայն բարդացնում են իրավիճակը և ծառայում են «նոր բաժանարար գծեր» ստեղծելու նպատակին։ Այդ առումով Բաքուն հարցեր ունի եվրոպական դիտորդական առաքելության և Հայաստանի ռազմականացման ծրագրերի հետ կապված, ասել է Հաջիևը։

Սրան ի պատասխան Ռուբինյանն ասաց, որ չարժե անդրադառնալ Հայաստանի ներքին օրենսդրությանը, սա «չի նշանակում խաղաղության պայմանագրի դրույթների խախտում»։ Նա նաև նշել է, որ Հայաստանը չի ռազմականացվում, պարզապես ուժեղացնում է իր պաշտպանությունը։ «Հայաստանն անհանգստացած է իր անվտանգության համար Ադրբեջանի պատճառով և ունի ինքնիշխան իրավունք՝ կազմակերպելու իր պաշտպանությունը»,- ասաց Ռուբինյանը։

«Մենք առաջարկում ենք հաստատել մեր պարտավորությունները խաղաղության պայմանագրով և պարտավորվել ճանաչել միմյանց տարածքային ամբողջականությունը։ Սակայն մենք չենք տեսնում, որ ադրբեջանական կողմը պատրաստ է սրան»,- ասաց Ռուբինյանը։

Ի պատասխան՝ Հաջիևն ասել է, որ Բաքուն հիմքեր ունի կասկածելու Երևանի անկեղծությանը, քանի որ Հայաստանը 2020 թվականի պատերազմի ավարտից հետո երեք տարի հրաժարվել է ճանաչել Ադրբեջանի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը։ Դրանով է պայմանավորված 2023 թվականի սեպտեմբերին Ղարաբաղում ռազմական գործողությունը։

Ինչ վերաբերում է Հայաստանի ներքին օրենսդրությանը միջամտելու մասին նկատողություններին, ապա հարց է, թե դա որքանով է տարածվում Ադրբեջանի օրենսդրության վրա։ Ադրբեջանական տարածքների նկատմամբ պահանջները ներառված են Անկախության հռչակագրում, Հայաստանի սահմանադրության մեջ և Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի դեմ միջազգային դատարաններին ներկայացված փաստաթղթերում, ընդգծել է Հաջիևը։