Ինչ է քննարկվել Բաքվում Իրանի հետ կապված…

Իրանի հարցով Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների (ԱՄՆ) հատուկ ներկայացուցչի տեղակալ Աբրամ Փեյլին այցելել է Հարավային Կովկասի մայրաքաղաքներ։

«Սա կառուցողական այց էր Հարավային Կովկաս։ «Ես հանդիպել եմ բարձրաստիճան պաշտոնյաների և մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչների հետ՝ քննարկելու իրանական ռեժիմը, պատժամիջոցները և այս ռեժիմի ապակայունացնող գործողությունները վերացնելուն ուղղված ջանքերը»,- գրել է նա իր «X»-ում։

Բաքվում ամերիկացի պաշտոնյան հանդիպել է նախագահի արտաքին քաղաքականության հարցերով օգնական Հիքմաթ Հաջիևի, արտաքին գործերի փոխնախարար Սամիր Շարիֆովի, Իրանում Ադրբեջանի դեսպան Ալի Ալիզադեի և Իսրայելի դեսպան Ջորջ Դիկի հետ։ Ադրբեջան.

Այցի առնչությամբ Ադրբեջանի պաշտոնական կառույցներից հայտարարություն չի եղել։ Ա.Փեյլի հայտարարությանը Ադրբեջանում Իրանի դեսպանատնից առայժմ պատասխան ստանալ չհաջողվեց։

Ներկայում Իրան-ԱՄՆ հարաբերություններում լարվածությունը պահպանվում է. Ի՞նչ հարցեր կարող են ներառվել Վաշինգտոն-Բաքու համագործակցության մեջ նման պահին։

Իշխող «Նոր Ադրբեջան» կուսակցության (YAP) պատգամավոր Հիքմեթ Բաբաօղլուն. Թուրանասել է, որ ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների վատթարացումը կամ բարելավումը միշտ հարաբերական է. «Այս երկու երկրների հարաբերություններն ունեն որոշակի սահման, որից այն կողմ չի կարող վատանալ և չի կարող դրանից այն կողմ լավանալ։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ որպես համաշխարհային քաղաքականությունը որոշող ուժային կենտրոններից մեկը՝ ԱՄՆ-ն Իրանը դիտարկում է որպես հավասարակշռող գործիք տարածաշրջանի մյուս երկրների հետ։ Ուստի չի ակնկալվում, որ Վաշինգտոնը միանշանակ վճռական քայլեր կձեռնարկի Թեհրանի դեմ կամ հարաբերությունները բարելավելու որոշում կկայացնի»։

Նա հավելել է, որ Ադրբեջանը միշտ բարեկամական վերաբերմունք է ունեցել Իրանի նկատմամբ. «Սակայն տարածաշրջանում ի հայտ եկած նոր իրողությունների համատեքստում Թեհրանի դիրքորոշումը մի շարք նախագծերի վերաբերյալ եղել է ցանկալիից ավելի կոշտ և արմատական, և ես դեռ ասում եմ. այն չափազանց փափուկ է: Արդյունքում ի հայտ են եկել Իրանի նոր պահանջները։ Տարածաշրջանի երկրների ազգային շահերի ու անկախության տեսանկյունից դա այնքան էլ ցանկալի չէ։ Այս առումով ԱՄՆ պաշտոնյայի այցը կովկասյան բոլոր երեք երկրներ կարող է կապված լինել տարածաշրջանի նկատմամբ Իրանի հավակնությունների հետ՝ տարածաշրջանում Ռուսաստանի թուլացման համատեքստում։ Ադրբեջանը կարող է նաեւ խորացնել համագործակցությունը ԱՄՆ-ի հետ՝ իր անկախությունն ամրապնդելու համար։

Եվրամիությունում Ադրբեջանի մշտական ​​ներկայացուցչության նախկին ղեկավար Արիֆ Մամեդովը Ռադիո Ազադլըգ ասել է, որ այս այցը կապված է տարածաշրջանում տիրող իրավիճակի և հատկապես Իսրայելի և Իրանի միջև լարվածության հետ, որը հասել է իր գագաթնակետին։ Ա.Մամեդովի խոսքով, Դամասկոսում Իրանի հյուպատոսության վրա Իսրայելի հրթիռային հարձակման հետևանքով 11 իրանցի սպաների, այդ թվում՝ գեներալ Մոհամմադ Ռեզա Զահիդիի մահը մեծ լարվածություն է ստեղծել տարածաշրջանում։ Նրա խոսքով՝ Իրանը այս հարվածներն անպատասխան չի թողնի։

Այսպիսով, ինչպիսի՞ն են Ադրբեջան-ԱՄՆ համագործակցության կողմերի ցանկությունները և ի՞նչ վտանգներ է ներկայացնում Իրանը տարածաշրջանի համար։

Հ.Բաբաօղլուն ասում է, որ իրականում ԱՄՆ-ը մտադիր է իր հեգեմոնիան հաստատել Հարավային Կովկասում։ Նրա խոսքով, Ադրբեջանը ցանկանում է թուրքական պետությունների հետ միասին դառնալ տարածաշրջանի ուժային կենտրոններից մեկը. «Այս հարցում շահերն այնքան էլ մոտ ու համատեղելի չեն։ Բայց բոլոր դեպքերում պետք է մերձեցնել հակառակ բեւեռների դիրքորոշումները՝ ներդաշնակեցնելու համար, իսկ Ադրբեջանն ուզում է դա ԱՄՆ-ից, Վաշինգտոնն էլ՝ Բաքվից»։

Նրա խոսքով, տարածաշրջանի վրա իր աղանդավորական գաղափարախոսությամբ ազդելու Իրանի ցանկությունը նույնքան արդիական է։

Նախկին դիվանագետ Ա․ ուժային կառույցները, բայց նախագահի արտաքին քաղաքականությունը հանդիպեցին Հիքմեթ Հաջիևը, փոխարտգործնախարար Սամիր Շարիֆովը։ Այդ անձանց խնդիրն է հիմնականում ժողովում գրառումներ կատարելն ու ղեկավարությանը հանձնելը։ Իհարկե, Ռուսաստան-Ուկրաինա պատերազմի ֆոնին, ինչպես նաև ԱՄՆ-ում նախագահական ընտրությունների նախաշեմին, ԱՄՆ վարչակազմը շահագրգռված չէ տարածաշրջանում նոր հակամարտություն կամ մեծ պատերազմ սկսելու մեջ»:

«Որո՞նք են այդ հարցում Ադրբեջանի ռիսկերը» հարցին Հ.Բաբաօղլուն ասել է, որ նախագահ Իլհամ Ալիևը երդման արարողության ժամանակ ռիսկերը բաժանել է երկու կատեգորիայի. ազգային անվտանգություն։ Ֆիզիկական սպառնալիքները կարող են այնքան էլ տեղին չլինել: Բայց գաղափարական սպառնալիքներն այժմ ավելի վտանգավոր են։ Ուժեղ բանակ ունենալը կարող է կանխել ֆիզիկական սպառնալիքները: Գաղափարախոսական սպառնալիքների առումով Ադրբեջանը բախվում է հարավից աղանդավորական սպառնալիքների հետ։ Երկրորդ՝ համամարդկային արժեքները աղավաղված կերպով տարածվում են Արևմուտքից»։

Ա.Մամեդովը կարծում է, որ Պենտագոնի խոսնակի հայտարարությունը, թե ԱՄՆ-ը չի մասնակցել Իրանի դիվանագիտական ​​ներկայացուցչության վրա հարձակմանը, և որ Իսրայելն իրենց չի տեղեկացրել հարձակումների մասին, վկայում է, որ իրենք չեն աջակցում դրան. Ամերիկյան վարչակազմը և Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի կաբինետն ավելանում են.խորանում է. Իրանը լուրջ երկիր է տարածաշրջանում, նա կարևոր դեր է խաղում «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքում և շատ ուշադիր հետևում է Ադրբեջանի բոլոր քայլերին։ Իրանում ապակայունացումը կարող է լուրջ խնդիրներ առաջացնել Ադրբեջանի համար տարբեր ուղղություններով. Կարծում եմ, որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը ստեղծված իրավիճակում մաքսիմալ չեզոք դիրք կզբաղեցնի»։