ԶԼՄ-ների միջազգային օր և ձերբակալություններ Ադրբեջանում

Անկախ լրատվամիջոցների աշխատողների մեծ մասը բանտում է

Այսօր՝ մայիսի 3-ը, նշվում է որպես ԶԼՄ-ների միջազգային օր։ Ինչպե՞ս են այս օրը նշում Ադրբեջանում.

Անցած տարվա վերջից Ադրբեջանի կառավարությունը ճնշում է անկախ ու ազատ լրատվամիջոցներին։
Անկախ լրատվամիջոցները 2023 թվականը եզրափակեցին «AbzasMedia»-ի արշավանքով, իսկ նոր տարին սկսվեց «Toplum TV»-ի գրասենյակի արշավանքով և նրա աշխատակիցների ձերբակալությամբ։

Անցյալ տարի նոյեմբերի 20-ին «AbzasMedia»-ի տնօրեն Ուլվի Հասանլին, նրա տեղակալ Մուհամմադ Կեկալովը, նոյեմբերի 21-ին կայքի գլխավոր խմբագիր Սեւինջ Վագիֆգիզին, նոյեմբերի 30-ին լրագրող Նարգիզ Աբսալամովան, դեկտեմբերի 13-ին հետաքննող լրագրող Հաֆիզ Բաբալին։ բերման են ենթարկվել։ Սակայն նշված քրեական գործով ձերբակալությունները շարունակվել են այս տարի։

Նրանց մեղադրանք է առաջադրվել Քրեական օրենսգրքի 206.3.2 հոդվածի հատկանիշներով (մաքսանենգություն, որը կատարվել է մի խումբ անձանց կողմից նախապես համաձայնեցված անձանց կողմից) և խափանման միջոց է ընտրվել կալանավորումը։ Եթե ​​նախաքննության ընթացքում դատարանն ընդունի դատախազության մեղադրանքները, լրագրողներին սպառնում է մինչև 8 տարվա ազատազրկում։

Լրագրողները հերքում են մեղադրանքները և իրենց ձերբակալությունները կապում են կառավարության պաշտոնյաների դեմ AbzasMedia-ում հրապարակված կոռուպցիոն հետաքննության հետ։

Տարին սկսվեց ազատազրկմամբ

Առաջին եռամսյակում նույն տեմպերով շարունակվել են ձերբակալությունները, երկրից դուրս գալու արգելքները, բանկային հաշիվների արգելափակումը, ընտանիքի անդամներին ճնշումները։

Հունվարի 13-ին «ԱբզասՄեդիա»-ի գործով հարուցված քրեական գործով որպես վկա հարցաքննության հրավիրված լրագրող Էլնարա Գասիմովան որպես կասկածյալ կալանավորվել է։

Ինչպես «ԱբզասՄեդիայի» գործով ազատազրկված մյուս 5 լրագրողները, նրան էլ մեղադրանք է առաջադրվել Քրեական օրենսգրքի 206.3.2 հոդվածով (մաքսանենգություն, երբ այն կատարվել է մի խումբ անձանց կողմից, որոնք նախապես պայմանավորվել են)։ Նա մինչ օրս ազատ չի արձակվել։

Հունվարի 15-ին ձերբակալվել է լրագրող և քաղաքական վերլուծաբան Շահին Ռզաևը։ Սուրախանի շրջանային դատարանի որոշմամբ նա դատապարտվել է 15 օրվա վարչական ազատազրկման։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքի 510 (մանր խուլիգանություն) և 535.1 (ոստիկանության օրինական պահանջին չենթարկվել) հոդվածներով։ Մեկ օր անց Բաքվի վերաքննիչ դատարանը փոխել է նրա նկատմամբ 15-օրյա կալանքի որոշումը։ Նրա պատիժը փոխարինվել է 50 մանաթի տուգանքով, և նա ազատ է արձակվել դատարանի դահլիճից։

Ազատազրկման ժամկետը երկարացվել է

Փետրվարի 21-ին «Կանալ 13» ինտերնետային հեռուստատեսության կալանավորված ղեկավար Ազիզ Օրուջովը հետաքննության ընթացքում երկարաժամկետ կալանավորվել է։

Փետրվարի 24-ից «ԱբզասՄեդիայի» գործով կալանավորված բոլոր լրագրողների ազատազրկման ժամկետները երկարացվել են եւս 3 ամսով։

Ոստիկանությունը ներխուժել է խմբագրություն

Մարտի 6-ին ոստիկանությունը ներխուժել է «Թոպլում ԹիՎի» անկախ մեդիա կազմակերպության գրասենյակ, առգրավել աշխատակիցների հեռախոսները, խուզարկել դրանք, միաժամանակ կալանավորել ալիքի աշխատակիցներին։

«Թոփլում» հեռուստաընկերության դեմ քրեական գործ է հարուցվել ՀՀ ԱՆ 206.3.2 հոդվածով (մաքսանենգություն): Խուզարկություն է կատարվել նաեւ անցած տարեվերջին ստեղծված «III Respublika» հարթակի գրասենյակում։

Այս գործով ձերբակալվել են Ակիֆ Գուրբանովը, Ռուսլան Իզաթելին, Ալասգար Մամեդլին, Մուշֆիք Ջաբարը, Ալի Զեյնալը, Ռամիլ Բաբաևը, Էլմիր Աբբասովը և Իլքին Ամրահովը։

Յուրաքանչյուր տուն խուզարկվել է ու «գումար է գտնվել»։

Ավելի ուշ հարցաքննվել է «Toplum TV»-ի գլխավոր խմբագիր Խադիջա Իսմայիլովան։

Ինքնասպանություն, դատավճիռ…

Մարտի վերջին հաղորդվել էր, որ ինքնասպան է եղել «Կանալ 13» ինտերնետային հեռուստատեսության աշխատակից Շամո Էմինովը։

Այդ մասին նրա փաստաբան Էլչին Սադիգովը հայտնել է «Նա չի հանդուրժել վիրավորանքները և փորձել է ինքնասպան լինել».

Ապրիլին ավարտվել է Խաչմազում բնակվող լրագրող Ջամիլ Մամեդլիի դատավարությունը, ով տարբեր լրատվամիջոցների համար նյութեր է պատրաստում հյուսիսային շրջանի իրադարձությունների մասին։
10 ամիս տեւած դատավարության ավարտին՝ ապրիլի 17-ին, Սումգայիթի ծանր հանցագործությունների դատարանում ընթերցվեց դատավճիռը։ Դատավոր Ֆահմին Հումբատովի նախագահությամբ դատավճռով Ջամիլ Մամեդլին դատապարտվել է 6 տարի 2 ամիս ազատազրկման։

Ջամիլ Մամեդլին արդարացվել է Քրեական օրենսգրքի 182-րդ հոդվածով (շորթում սպառնալիքով): Նա մեղավոր է ճանաչվել Քրեական օրենսգրքի 178 (խարդախություն) և 221 (խուլիգանություն) հոդվածներով։

Լրագրողն իրեն մեղավոր է ճանաչում միայն խուլիգանության մեղադրանքով։ Նա ասում է, որ մյուս մեղադրանքներն անհիմն են.

Ելք երկրից «Կանգնեցե՛ք»:

Հեյդար Ալիեւի անվան միջազգային օդանավակայանում ապրիլի 18-ի երեկոյան բերման է ենթարկվել «Meclis.info» կայքի ղեկավար Իմրան Ալիեւը։

Ապրիլի 19-ին Խաթայի շրջանային դատարանը նրա նկատմամբ նախաքննության ժամկետով 2 ամսով խափանման միջոց է ընտրել կալանքը։

Երբ Իմրան Ալիևին բերեցին դատարան, նրա վրա վնասվածքի հետքեր կային։ Նա ասաց, որ բռնության է ենթարկվել։

«ԱբզասՄեդիա»-ի հրապարակման հետ կապված քրեական գործով Իմրան Ալիեւը ենթարկվել է պատասխանատվության։ Ինչպես այս գործով ազատազրկված մյուս լրագրողները, նրան էլ մեղադրանք է առաջադրվել Քրեական օրենսգրքի 206.3.2 հոդվածով (մաքսանենգություն մի խումբ անձանց կողմից նախապես համաձայնեցված անձանց կողմից): Նա մեղադրվում էր Ադրբեջանում չգրանցված դրամաշնորհային պայմանագրերով միջոցներ ստանալու և դրանք երկիր մաքսանենգ ճանապարհով տեղափոխելու մեջ։

Ձերբակալված լրագրողները իրենց մեղավոր չեն համարում, ասում են, որ իրենց ճնշել են մասնագիտական ​​գործունեության պատճառով։

Մայիսի 3-ին՝ Մամուլի միջազգային օրը, լրագրող Նիգար Մուբարիզը ձերբակալվել է օդանավակայանում՝ ԱՄՆ մեկնելու ճանապարհին, և նրան ասել են, որ նրան արգելել են լքել երկիրը։

Միջազգային կազմակերպություններն այս որոշումները կապեցին հետաքննության անհիմն անցկացման հետ և ասացին, որ ճնշումներ կան լրագրողների վրա։

Թեև Արևմուտքը, ԱՄՆ-ը և իրավապաշտպան կազմակերպությունները Ադրբեջանի կառավարությանը կոչ էին անում ազատ արձակել անարդարացիորեն ձերբակալված լրագրողներին, նրանք ոչ ոքի չազատեցին, այլ ավելացրին բռնաճնշումները։

Լրատվամիջոցների ոլորտի փորձագետ, իրավաբան Խալիդ Աղալիևն ասում է, որ ընդհանուր առմամբ այս տարի Ադրբեջանի լրատվական դաշտում առանձնապես լուրջ փոփոխություններ չեն եղել։ Տարիներ շարունակ այս ոլորտը շատ խնդրահարույց է եղել, ինչի մասին են վկայում վերջին 10-15 տարիների ԶԼՄ-ների ազատության ցուցանիշները.

«Ֆինանսական կայունությունը և գովազդային եկամուտները, որոնք լրատվամիջոցների ազատության հիմնական պայմաններն են, գոյություն չունեն։ Լրատվամիջոցները պաշտպանող օրենքների գործունեությունը խնդրահարույց է. Նման իրավիճակում 1-2 քայլ հետ կամ առաջ գնալը լրջորեն չի ազդում ընդհանուր պատկերի վրա։ Այս տեսանկյունից որեւէ դրական բանի մասին խոսել հնարավոր չէ».

Փաստաբանն ասում է, որ վերջին տարիներին ԶԼՄ-ները կարգավորող օրենսդրության փոփոխություններով, վերջին ամիսներին ազատ լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների նկատմամբ տեղի ունեցածը, ձերբակալությունները, կարելի է ասել, որ ընդհանուր պատկերը վատացել է, և որ. մեր երկիրն ավելի է հեռանում ազատ մամուլի համար բարենպաստ միջավայրից.