Իսրայելի կառավարության կողմից Պաղեստինի պետականությունից հրաժարում Գազայի պատերազմՀորդանան գետի արևմտյան ափի բնակավայրերը և սառեցված խաղաղությունը ստիպեցին Նորվեգիային այս շաբաթ միանալ Իսպանիային և Իռլանդիային՝ միակողմանիորեն ճանաչելու Պաղեստինի պետականությունը, հինգշաբթի օրը The Jerusalem Post-ին ասաց արտգործնախարար Էսպեն Բարթ Էյդը:
«Եթե այս կառավարությունը արժանահավատորեն ասեր, որ մենք պատրաստ ենք բանակցել, մենք պետք է լուծենք սա (Գազայի պատերազմը), բայց մենք պատրաստ ենք բանակցել… Կարծում եմ, որ դա էապես կփոխվի»,- ասաց նա։
Էյդեն նշել է Օսլոյի և այլ եվրոպական երկրների հիասթափությունը Իսրայել-Պաղեստինյան հակամարտության վերաբերյալ վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի կառավարության քաղաքականությունից։
«Այն, ինչ մենք տեսանք այս կառավարությունից, ի լրումն Իսրայելի օրենսդրությամբ անօրինական բնակավայրերի (Արևմտյան ափի ֆորպոստների) հանդուրժողականության, կառավարության կողմից հովանավորվող բնակավայրերի արագ ընդլայնումն է, որոնք մենք համարում ենք անօրինական», – ասաց նա:
Նա ասել է, որ Իսրայելը օգտագործում է հրեա ծայրահեղականների և վերաբնակիչների բռնությունը՝ օգնելու ընդլայնել իր վերահսկողությունը Հորդանան գետի Արևմտյան ափին:
«Դա շատ խնդրահարույց է, և դա օգնել է մեզանից ոմանց և շատերին համոզել, որ մենք պետք է ճանաչենք Պաղեստինը հիմա», – ասաց նա:
Չորեքշաբթի առավոտյան Պաղեստինի պետականության ճանաչման վերաբերյալ երեք երկրների վարչապետների դրամատիկ հայտարարությունը զայրացրել է Իսրայելին։
Նեթանյահուի կառավարությունը միշտ դեմ է լինելու այս քայլին։ Այնուամենայնիվ, զգացվում էր, որ ժամանակն այստեղ հատկապես վտանգավոր էր՝ ՀԱՄԱՍ-ի կողմից Իսրայելի դաժան օկուպացիայից ութ ամիս չանցած, և Գազայում 128 պատանդ է մնացել:
Ճանաչումը պաշտոնական է դառնում մինչև մայիսի 28-ը, սակայն արդեն չորեքշաբթի Իսրայելը հետ է կանչել իր դեսպաններին այս երեք երկրներից։
Հինգշաբթի օրը Իսրայելի արտգործնախարարության գլխավոր տնօրեն Յակով Բլիտշտեյնը Երուսաղեմի իր գրասենյակում խիստ նկատողություն է արել Իռլանդիայի, Իսպանիայի և Նորվեգիայի դեսպաններին։
Դեսպանները դիտել են Համասի պատանդ վերցնելու կադրերը
Նա լրատվամիջոցներին հրավիրեց լուսանկարել, թե որտեղ է սկսվել հանդիպումը երեք սուրհանդակներ Պատանդների ընտանիքների ֆորումի կողմից այս շաբաթ հրապարակված կարճ տեսանյութը ցույց է տալիս հոկտեմբերի 7-ին Նահալ Օզ ռազմաբազայում հինգ երիտասարդ պատանդ կին պատանդների բռնելու պահը:
Որոշ դեպքերում կարելի է տեսնել հինգ երիտասարդ կանանց՝ ձեռքերը մեջքից կապած և արյունոտ դեմքերով։
Գերիներից մեկը, ըստ երևույթին, սպառնացել է բռնաբարել կանանց։ Դեսպաններ Մարիա Սալոմոն Պերեսը Իսպանիայից և Սոնյա ՄակԳինեսը Իռլանդիայից եղել են կանայք։
Նորվեգիայի դեսպան Պեր Էգիլ Սելվաագը հարձակման ժամանակ սպանվելուց մեկ շաբաթ առաջ հյուրընկալել է խաղաղության ակտիվիստ Վիվիան Սիլվերին:
Հինգշաբթի օրը Փարիզում գտնվող Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Իսրայել Կացը խստորեն քննադատել է երեք երկրներին՝ մեղադրելով նրանց օկուպացիան օրինականացնելու մեջ, որի ժամանակ 252 պատանդ է վերցվել և 1200-ը սպանվել։ Զոհերից շատերին բռնաբարել են, մասնատել ու ողջ-ողջ այրել։
«Նորվեգիա, եթե ձեր նպատակը ահաբեկչությանը պարգևատրելն էր՝ հայտարարելով պաղեստինյան պետությանն աջակցելու մասին, դուք հաջողության եք հասել»,- գրել է Կացը Էջ X-ում՝ հավելելով. «Համասը շնորհակալություն է հայտնում ձեր ծառայության համար»:
Նա նաեւ կարճ տեսանյութ է հրապարակել, որտեղ պատկերված են հոկտեմբերի 7-ի հարձակման տեսարանները։
Էյդը մերժեց նման պնդումները՝ բացատրելով, որ ճանաչումը չափավոր իսրայելցիներին և պաղեստինցիներին ուժ տալու փորձ էր՝ ընդդեմ իրենց հասարակությունների ծայրահեղական ուժերի:
Նրա խոսքով՝ իսրայելցիները հոգեբանական շոկի մեջ են հոկտեմբերի 7 իսկ պաղեստինցիները խորը տրավմատիզացված են Գազայի պատերազմից: Նա նշեց, որ այս կոնֆլիկտի արդյունքում զոհերի թիվը մեծ է եղել։ ՀԱՄԱՍ-ը հայտնել է մոտ 36000 մահվան մասին, որոնցից մոտ 25000-ը հաստատվել է։ Իսրայելը հայտնել է, որ Գազայում սպանվածներից մոտ 14 հազարը մարտիկներ են։
«Ես խորապես կարեկցում եմ Իսրայելի և Իսրայելի այսքան շատ մարդկանց ցնցումը՝ Հոլոքոստից ի վեր հրեաների դեմ այս ամենասարսափելի հարձակումից հետո: Հասկանում եմ»,- ասել է Էյդեն։
«Եվ ես հասկանում եմ, որ դա ձեզ դնում է գոյատևման ռեժիմի մեջ: Եվ ես դրա հետ կարեկցելու խնդիր չունեմ։
«Նույն կերպ ես ընդգծում եմ Գազայում սպանված 35 հազար մարդկանց, շարքային քաղաքացիներին, ՀԱՄԱՍ-ի անդամներին, ովքեր կորցրել են իրենց ընտանիքները Գազայում եւ այլն։
«Երկու կողմերի մարդիկ գերվում են այս դրամայով», – ասաց Էյդեն:
Բայց հիմա հարցն այն է, թե «ինչպե՞ս ենք մենք դրան և փնտրում մի բան, որն ավելի շատ նման է քաղաքական գործընթացի»:
Նորվեգիան պետականության հռչակումը համարում է բարեկամական և «իսրայելամետ»՝ չափավորներին տանելով դեպի «այս փոքր հողակտորը, որը մենք այդքան թանկ ենք գնահատում բռնությունների այս շարքում, ինչը միայն կխթանի ծայրահեղականությունը երկու կողմից, այդ թվում նաև իր ներսում»: Իսրայել.
Առանց հակամարտության երկու պետությունների լուծման, նա ասաց. «Ապագայում ավելի շատ (պաղեստինյան) ահաբեկչություն կլինի, այն ժամանակ դուք կունենաք ավելի շատ (իսրայելական) աջակողմյան, ավելի ծայրահեղական դիրքեր Իսրայելում, և այս ցիկլը երբեք չի դադարի։ . . Ուստի մենք կցանկանայինք օգնել ձեզ»,- ասաց նա։
Նրա խոսքով՝ Օսլոն Իսրայելին աջակցելու երկար պատմություն ունի եւ հիշեցրել է, որ այն երկրների թվում է, որոնք աջակցել են Իսրայել պետության ստեղծմանը 1948 թվականին։ Մեկ տարի անց նա քվեարկեց և՛ Անվտանգության խորհրդին, և՛ ՄԱԿ-ին անդամակցելու օգտին։ Ընդհանուր ժողով.
Նորվեգիան նաև կարևոր դեր է խաղացել երկու պետությունների միջև խաղաղության գործընթացի մեկնարկի մեջ՝ 1993 թվականի Օսլոյի համաձայնագրի միջոցով, որն անվանվել է իր մայրաքաղաքի անունով:
Համաձայնագիրը, որը սկսվեց Սպիտակ տան մարգագետնում մեծ աղմուկով, նորմալացրեց երկու պետությունների գաղափարը, բայց երբեք չհանգեցրեց վերջնական կարգավիճակի համաձայնագրին, որն իրականություն դարձրեց տեսլականը:
Նրա խոսքով, այդ համաձայնագրերի նպատակն է «աշխատել խաղաղ լուծման ուղղությամբ, երկու պետությունների լուծման ուղղությամբ, Իսրայելի կողքին ապրող պաղեստինյան պետության ստեղծումը՝ երկուսի համար էլ անվտանգության համապատասխան երաշխիքներով»։
Գաղափարն էր կառուցել պաղեստինյան ինստիտուտները ներքևից վեր, ներառյալ Պաղեստինի ինքնավարությունը, և թողնել որոշ հիմնական վիճելի հարցեր, ինչպիսիք են Երուսաղեմը, փախստականները, անվտանգությունը և սահմանները մինչև բանակցությունների ավարտը»:
Էյդեն ասել է, որ այս գործընթացի կողմնակիցներից մեկն այն է, որ «ի վերջո Պաղեստինի երկկողմ ճանաչումը տեղի կունենա»:
