Քանի որ Գազայի պատերազմը մոտենում է իր իններորդ ամսին, և Իսրայելի պաշտպանության բանակի զոհերի թիվը շարունակում է աճել, մինչդեռ ազատված պատանդների թիվը շարունակում է աճել, դժվար է հայացքը շեղել ամենօրյա մռայլ իրականությունից:
Բայց կան մի շարք ընթացիկ խնդիրներ, որոնք Իսրայելը պետք է լուծի մինչև հոկտեմբերի 7-ը, որոնք դեռ պետք է լուծվեն պատերազմով:
Երկրում մեքենա վարելը ընդամենը մի քանի րոպե է պահանջվում՝ հասկանալու համար, որ այն, ինչ կատարվում է Իսրայելի ճանապարհներին, նորմալ չէ։ Արագության գերազանցումը, այլ վարորդների նկատմամբ կատարյալ անտեսումը, հյուսելը և ճանապարհի զայրույթը ամենօրյա ծիսակարգի մի մասն են (մի՛ ուշադրություն դարձրեք ճանապարհների եզրերին հանրային միզելու չարիքին, բայց դա հերթական խմբագրական թեմա է):
Պետության ստեղծումից ի վեր ճանապարհներին մահացել է մոտ 33000 մարդ, կան նաև վիրավորներ, ոմանք մշտական, իհարկե հարյուր հազարավոր։
«Սրանք են Իսրայելի ճանապարհները ժամային ռումբ…Յուրաքանչյուր մահացածի ու յուրաքանչյուր վիրավորի թիկունքում կանգնած է մի ընտանիք, որի կյանքը կործանվել է։ Բացի այդ, ճանապարհատրանսպորտային պատահարների տնտեսական արժեքը հասնում է տարեկան մոտավորապես 16 միլիարդ շեկելի», – գրել է պետական վերահսկող Մատանյահու Էնգլմանը անցյալ շաբաթ Իսրայելի ճանապարհային անվտանգության վերաբերյալ խիստ զեկույցում:
Էնգլմանը պնդում էր Հերթական կառավարությունները շռայլել են տարաները՝ շրթունքներ տալով մահացու խնդրին և տարիների ընթացքում չկարողանալով հաղթահարել ճանապարհային պատահարները: Չնայած վերջին տասը տարում Իսրայելում նման վթարների թիվն ավելացել է, սակայն եվրոպական առաջատար երկրներում այն նվազել է։
«Ազգային մայրուղիների երթևեկության անվտանգության վարչության բյուջեները կրճատվել են, ճանապարհային ոստիկանությունում շատ պաշտոններ չեն համալրված, և կառավարությունն այս ոլորտում չի կատարում իր նպատակները», – ասաց Էնգլմանը:
Այն աստիճանաբար վատանում է
Զեկույցում նշվում է, որ եթե եվրոպական երկրներում մահացությունների թիվը վերջին տասնամյակում նվազել է մոտ 22%-ով, Իսրայելում այն աճել է 16%-ով 2012-2022 թվականներին։
Ըստ «Օր Յարոկ» (Կանաչ լույս) ՀԿ-ի կողմից տրված տվյալների, որը նվիրված է ճանապարհային անվտանգությանը, այս աճի միտումը շարունակվել է մինչև 2024 թվականի սկիզբը, ընդ որում մահացությունների թիվը նույն ժամանակահատվածում գրեթե 25%-ով ավելի է, քան նախորդ տարի:
«Տվյալները ցույց են տալիս, որ վերջին տասնամյակում կառավարությունների կողմից իրականացված տարբեր միջոցառումները էական ազդեցություն չեն ունեցել այս երևույթի մեծության վրա և չեն հաջողվել նվազեցնել ճանապարհատրանսպորտային պատահարների հետևանքով մահերի և վիրավորների թիվը», – ասել է Էնգլմանը զեկույցում: հավելելով, որ պատասխանատվությունը կրում են բազմաթիվ պետական մարմիններ, այդ թվում՝ տրանսպորտի նախարարությունը, Ճանապարհային անվտանգության ազգային մարմինը (NRSA), Իսրայելի ոստիկանության ճանապարհային դեպարտամենտը, կրթության և առողջապահության նախարարությունները, դատական համակարգը և տեղական իշխանությունները:
2021 թվականին Տրանսպորտի նախարարություն և NRSA-ն մշակել է ճանապարհային անվտանգության ազգային ծրագիր («50-ը 30-ի դիմաց» պլան), որի նպատակն է մինչև 2030 թվականը կրկնակի կրճատել ճանապարհատրանսպորտային պատահարների հետևանքով ծանր վնասվածքների թիվը Իսրայելում՝ 2019 թվականի ցուցանիշների համեմատ: Այնուամենայնիվ, այն չի ներառել ծախսերի նախահաշիվները կամ միջոցառումների բյուջեի աղբյուրները:
Վերահսկիչի զեկույցը նաև ցույց է տալիս, որ NRSA-ի ստեղծումից ի վեր, բյուջեները, որոնք նա պատասխանատու է այլ գերատեսչությունների իրականացման և բաշխման համար, զգալիորեն նվազել են՝ 2008 թվականի 382 միլիոն մանաթից մինչև 2022 թվականին մոտ 141 միլիոն մանաթ: Զեկույցն այնուհետև պնդում է, որ Իսրայելում իրականացումը ոչ օպտիմալ է մասամբ ռեսուրսների սղության պատճառով:
Վերահսկիչը նաև ուսումնասիրել է այդ տարածքում ոստիկանության կիրառումը, և տվյալները ցույց են տալիս, որ վերջին տասնամյակի ընթացքում ոստիկանության կիրառումը չի օգնել նվազեցնել վթարների և զոհերի թիվը:
Ո՞վ չի ականատես, որ արագընթաց մեքենաները մի պահ դանդաղում են, երբ դրսում ոստիկանական մեքենա է տեսնում, իսկ իրավապահների աչքից դուրս գալուն պես վերադառնում են իրենց խախտումներին։ GPS համակարգերը, ինչպիսին Waze-ն է, նույնպես օգնում են լուծել խնդիրը՝ զգուշացնելով վարորդներին, երբ նրանք մոտենում են արագաչափին:
Մեր սահմաններին արյունարբու թշնամիներով, որոնք ակնկալում են ոչնչացնել մեզ, մենք՝ իսրայելցիներս, բավական անհանգստանալու կարիք ունենք: Պետք չէ մեր աններելի պահվածքով նպաստել ճանապարհներին զոհերի թվին։
Մեր զինվորների մահը սրտաճմլիկ է. Պատճառ չկա տառապանքը շաղկապելու ազգի ճանապարհներին անտեղի կոտորածի հետ:
