Հունիսի 27-ին Ադրբեջան կայցելի ԱՄՆ պետքարտուղարի Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով օգնական Ջեյմս Օ’Բրայենը։ ԱՄՆ պետդեպարտամենտի տվյալներով՝ Օ՛Բրայենը ծրագրում է Բաքվում բանակցություններ վարել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի, արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովի եւ այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ։ Օրակարգը ներառում է Միացյալ Նահանգների և Ադրբեջանի միջև երկկողմ հարաբերություններում առաջընթացի ակնարկ և Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ համաձայնագրի կնքմանը Միացյալ Նահանգների աջակցության քննարկում: Բացի այդ, Օ՛Բրայենը կհանդիպի քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների հետ։
Իր այցի նախօրեին Ջեյմս Օ’Բրայենը ելույթ է ունեցել Վաշինգտոնի Ներկայացուցիչների պալատի միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովում և բացատրել այն հիմնական գաղափարները, որոնք նա մտադիր է հասցնել նախագահ Ալիևի ուշադրությանը։ Օ’Բրայենն ընդգծել է խաղաղության հաստատման կարևորությունը և ասել. «Մենք հստակ ասել ենք նախագահ Ալիևին, որ եկել է խաղաղության ժամանակը»:
Օ’Բրայենի խոսքերը հուշում են, որ խաղաղությունը տարածաշրջանում ավելի լայն աշխարհաքաղաքական նշանակություն ունի: «Դա ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև Կենտրոնական Ասիայի խնդիրն է, որը հույս ունի հարգել որպես համաշխարհային առաջնորդ, երբ կընդունի Կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ Կողմերի համաժողովը»,- ասել է Օ՛Բրայենը։ Նա նշել է, որ Կենտրոնական Ասիայի երկրները, որոնք ներկայումս հենվում են Չինաստանի կամ Ռուսաստանի տարածքով արտահանման ուղիների վրա, կշահեն Ադրբեջանի տարածքով այլընտրանքային ուղիներից։ Այդ երթուղիներից մեկն անցնում է Վրաստանով դեպի Սև ծով, իսկ մյուս պոտենցիալ ճանապարհը կարող է անցնել Ադրբեջանի, Հայաստանի և Թուրքիայի տարածքով։ «Այդ իսկ պատճառով մեզ անհրաժեշտ է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագիր՝ վերջ դնելու պատերազմին և սարսափելի հակամարտությանը, որը գոյություն ունի 90-ականներից։ Մեր ուղերձն այն է, որ եկել է խաղաղության ժամանակը»,- ասաց նա։
Օ’Բրայենը նաև նշել է, որ նախագահ Ալիևի հետ զրույցները նվիրված են լինելու մարդու իրավունքների կարևորությանը։ «Սա բանակցությունների մշտական թեմա է»,- ասել է Օ՛Բրայենը՝ հավելելով, որ վերջերս այդ հարցի շուրջ զրուցել է պետքարտուղար Բլինկեն Ալիևի հետ։ «Ես անհամբերությամբ սպասում եմ այս զրույցի շարունակությանը»,- հավելել է նա։
Այս այցը վճռորոշ պահ է ամերիկա-ադրբեջանական հարաբերություններում, քանի որ երկու երկրներն էլ փորձում են հասկանալ տարածաշրջանային քաղաքականության և տնտեսական զարգացման բարդությունները։ Հաշվի առնելով ներկայիս աշխարհաքաղաքական լարվածությունը և դեպի Կենտրոնական Ասիա արտահանման ուղիների դիվերսիֆիկացման անհրաժեշտությունը՝ Ադրբեջանի ռազմավարական դիրքը՝ որպես տարանցիկ հանգույց, գնալով ավելի է կարևորվում։ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև ակնկալվող խաղաղության համաձայնագիրը դիտվում է որպես տարածաշրջանային կայունության և տնտեսական ինտեգրման հիմք:
Թուրան
