Սեպտեմբերի 4-ին Լրագրողների համար արդարադատության միջազգային հիմնադրամը հրապարակել է 2023 թվականին նախկին ԽՍՀՄ երկրներում լրագրողների իրավունքների խախտումների մասին զեկույցը։ Զեկույցի տեղեկատվությունը օգտագործվել է բաց աղբյուրներում:
Ադրբեջանին վերաբերող հատվածում նշվում է 147 միջադեպ՝ կապված 147 հարձակումների/սպառնալիքների հետ՝ լրատվամիջոցների աշխատակիցների, բլոգերների, ավանդական և առցանց հրապարակումների խմբագիրների, առցանց ակտիվիստների դեմ։
Զեկույցում ասվում է, որ «աննախադեպ հետապնդումները անկախ և քննադատող լրատվամիջոցների և լրագրողների դեմ սկսվել են 2023 թվականի վերջին։ Արդյունքում՝ Ադրբեջանում ներկայումս բանտում են գտնվում ավելի քան 20 լրագրողներ և լրատվամիջոցներ, անկախ առցանց լրատվամիջոցների մեծ մասը փակ է, և բազմակարծության ցանկացած ձև լուրջ սպառնալիքի տակ է»։
Կառավարությունը փորձել է լռեցնել նաև արտասահմանում գտնվող իր քննադատներին: 2024 թվականի օգոստոսին Վրաստանում բնակվող լրագրող Աֆղան Սադիգովը ձերբակալվել է, և պահանջվել է նրան արտահանձնել Ադրբեջան։ Նա մեղադրվում է շորթման մեջ։
Ուժի մեջ է մտել 2022 թվականին ընդունված ԶԼՄ-ների մասին նոր օրենքը, և գործող լրատվամիջոցների առնվազն 10 տոկոսը ներառվել է նոր լրատվամիջոցների ռեգիստրում։ Արդյունքում դրանց մեծ մասը դե ֆակտո անօրինական էր։
Հասարակական գործողությունների ընթացքում լրատվամիջոցների աշխատակիցների վրա հարձակումները շարունակվել են, և այդ հարձակումներից ոչ մեկը չի հետաքննվել:
Դատական և/կամ տնտեսական միջոցներով հարձակումները շարունակում են մնալ Ադրբեջանում լրատվամիջոցների աշխատողների վրա ճնշում գործադրելու հիմնական մեթոդը։ Ոչ ֆիզիկական և կիբեր հարձակումների հաճախականությունը 2022 թվականի համեմատ կրկնակի կրճատվել է, նախորդ տարվա համեմատ նվազել է նաև ֆիզիկական հարձակումների թիվը։ Լրատվամիջոցների աշխատակիցների վրա հարձակումների 89 տոկոսում պատասխանատու են եղել քաղաքացիական ծառայողները, իսկ 11 տոկոսը կատարվել են իշխանության հետ կապ չունեցող անձանց կողմից։
Հարցաքննությունները, խուզարկությունները, առգրավումները և դատական հայցերը բռնաճնշումների հիմնական մեթոդներն էին, որոնցում գրանցվել է 50 միջադեպ:
2023 թվականին Ադրբեջանում գրանցվել է 19 ֆիզիկական հարձակում ԶԼՄ-ների աշխատակիցների վրա։ Այս միջադեպերի մեծ մասը տեղի է ունեցել այն ժամանակ, երբ լրագրողները լուսաբանում էին զանգվածային բողոքի ցույցերն ու հավաքները։ Բոլոր արձանագրված հարձակումները կատարվել են իշխանությունների ներկայացուցիչների կողմից։
Ամենազանգվածային հարձակումը տեղի է ունեցել այն ժամանակ, երբ լրագրողները լուսաբանում էին Գադաբեյ շրջանի Սոյուդլու գյուղի բնակիչների բողոքի ակցիան։
Զեկույցի ամբողջական տեքստը կարող եք կարդալ այս հղումով՝ https://jfj.fund/attacks-on-media-workers-in-azerbaijan-2023/
