Աքսորում գտնվող Ադրբեջանի քաղաքացիական կոալիցիան (AZEX)՝ ի դեմս Մարդու իրավունքների ինստիտուտի (HRI) և Լրագրողների ազատության և անվտանգության ինստիտուտի (RATI), դատապարտում է Ադրբեջանի իշխանություններին հաշմանդամ իրավապաշտպան Ֆամիլ Խալիլովի ձերբակալության համար և կոչ է անում անհապաղ նրան անհապաղ: ազատում.
AZEX-ը Խալիլովի ձերբակալությունը համարում է անարդարացի և քաղաքական դրդապատճառներով հետապնդման ևս մեկ վառ օրինակ՝ որպես COP-29 կլիմայական համաժողովի նախօրեին իշխանությունների կողմից իրականացված լայնածավալ ռեպրեսիվ արշավի մաս, որի արդյունքում տասնյակ մարդիկ Ձերբակալվել են հայտնի լրագրողներ և իրավապաշտպաններ, իսկ քաղբանտարկյալների թիվը հասել է 300-ի։
Կոալիցիայի հայտարարության մեջ նշվում է, որ այս տարվա մայիսի 2-ին ոստիկանական չարդարացված գործողություն է կազմակերպվել Խալիլովի դեմ, ով երկու ձեռքերի կաթվածահարության պատճառով մշտապես կարիք ուներ երրորդ անձանց օգնության, ինչի արդյունքում մոտ 50. Ոստիկանները ներխուժել են տուն, որտեղ ապրում էր իրավապաշտպանը կնոջ և երեք մանկահասակ երեխաների հետ։
Խուզարկության ժամանակ ոստիկանները խոհանոցի պահարանում սպիտակ փոշի պարունակող փոքրիկ տոպրակ են դրել, իսկ հետո Խալիլովին, կնոջն ու երեխաներին բերման են ենթարկել ու տարել ոստիկանական բաժանմունք։
Նրանք ոստիկանական բաժանմունքում մի քանի ժամ խոշտանգել են իրեն՝ Խալիլովին և պահանջել, որ նա բացի ոստիկանական գրոհի ժամանակ առգրավված սմարթֆոնն ու նոութբուքը։ Տեսնելով, որ Խալիլովը հրաժարվում է ապակողպել իր սարքերը, ոստիկանությունը սկսել է ճնշում գործադրել նրա երկու փոքր դուստրերի վրա։ Ոստիկանները նախ առանձին սենյակ են տարել իրավապաշտպանի 11-ամյա դստերը՝ Շամս Խալիլովային, առանց ծնողների և փաստաբանների ներկայության 20 րոպե հոգեբանական ճնշման ենթարկել նրան և պահանջել բացել հոր հեռախոսը։ և համակարգիչ։ 11-ամյա տղայից մերժում ստանալով՝ ոստիկանությունը նույն քայլին է դիմել 8-ամյա Գամար Խալիլովայի հետ, որը հոգեբանական ճնշմանը չդիմադրելով՝ բացել է հոր սմարթֆոնը։ Բարոյական ճնշումների և վիրավորանքների է ենթարկվել նաև Ֆամիլ Խալիլովի կինը՝ Կիչիչխանիմ Խալիլովան, և նրան խնդրել են բացել ամուսնու համակարգիչը։
AZEX-ը կարծում է, որ իշխանությունների զայրույթը Խալիլովի նկատմամբ կապված է նրա գործունեության հետ սոցիալական ցանցերում, հատկապես TikTok հարթակում, որտեղ Խալիլովի տեսանյութերը հազարավոր դիտումներ են հավաքել։
«Այդ պատճառով ոստիկանությունը, որը մուտք է ստացել Խալիլովի սմարթֆոնը, ջնջել է TikTok-ի բոլոր գրառումներն ու նյութերը։ Նա իր գրառումներում բարձրացրել է հաշմանդամների, երեխաների, տարեցների և կանանց սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական իրավունքների ոտնահարման հետ կապված հարցեր»,- ասված է հաղորդագրությունում։
Ֆամիլ Խալիլովը 2015 թվականին ստիպված է եղել արտագաղթել Շվեդիա, քանի որ զգում էր, որ իր կյանքին վտանգ է սպառնում, և այնտեղ ապրում էր կնոջ և երեխաների հետ մոտ 8 տարի։ Շվեդիայի միգրացիոն իշխանությունները սխալմամբ համարել են, որ Ֆամիլ Խալիլովան Ադրբեջանում վտանգ չի ներկայացնում, հրաժարվել են նրան փախստականի կարգավիճակ տալ և 2023 թվականի հունիսին կնոջ և երեխաների հետ բռնի կերպով արտաքսել են Ադրբեջան։
AZEX-ը Շվեդիայի իշխանություններին կոչ է անում անհապաղ խորհրդակցություններ սկսել Ադրբեջանի իշխանությունների հետ՝ «օգնելու Ֆամիլ Խալիլովին ազատ արձակել և օգնություն ցուցաբերել նրա ընտանիքի անդամներին»։
Կոալիցիան Ադրբեջանի իշխանություններից պահանջում է անհապաղ ազատ արձակել Ֆամիլ Խալիլովին և դադարեցնել նրա քաղաքական դրդապատճառներով հետապնդումները։
AZEX-ը նաև կոչ է անում իշխանություններին բանտից ազատել քաղաքացիական հասարակության և անկախ լրատվամիջոցների բոլոր ներկայացուցիչներին, ներառյալ վերջերս ձերբակալված հայտնի իրավապաշտպան Անար Մամեդլիին, ովքեր վերջին ամիսներին ենթարկվել են զանգվածային բռնաճնշումների:
AZEX-ը կարծում է, որ «Անար Մամեդլիի քաղաքական դրդապատճառներով ձերբակալությունը կապված է նախորդ արտահերթ նախագահական ընտրություններում և առաջիկա երկու ամիսներին սպասվող արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում կեղծիքների հայտնաբերման գործում նրա գործունեության հետ, որոնք իշխանությունները որոշել են անցկացնել մինչև ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության համաժողովը։ COP-29»:
AZEX-ը կոչ է անում ՄԱԿ-ի անդամ երկրներին պահանջել Ադրբեջանից լիովին ապահովել հավաքների, միավորումների և արտահայտվելու ազատությունը և ապահովել անվտանգ պայմաններ և հարմարություններ տեղական և միջազգային քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների, ինչպես նաև տեղական և միջազգային լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների համար՝ առաջիկա COP-ից առաջ: 29 Կլիմայի կոնֆերանս.
AZEX-ը նաև կոչ է անում Ադրբեջանի իշխանություններին «անհապաղ չեղյալ համարել վերջին տարիներին ընդունված ռեպրեսիվ օրենքները՝ սահմանափակելու քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտների, անկախ լրատվամիջոցների և քաղաքական կուսակցությունների գործունեությունը»:
